انواع فشفشه و ترقه چهارشنبه سوری | چهارشنبه‌سوری یکی از جشن‌های سنتی ایرانی است. در گذشته یک آتشی را بپا میکردند و با خواندن شعری 7 با از روی آتش می پریدن. این شعر معروف به این صورت است که زردی من از تو سرخی تو از من را با چهره شاد دختران و پسران شنیده می شد. امروزه با آتش‌بازی و استفاده از انواع فشفشه و ترقه همراه است.
ترقه‌ها همیشه پای ثابت جشن‌ها و مناسبت‌های خاص بودند! اون صدای ترق و تروق و نورهای رنگارنگ، حسابی حال و هوای هیجان‌انگیزی ایجاد می کند. اما پشت این هیجان، ترکیبی از مواد شیمیایی وجود داره که هر کدوم نقش خاصی در ایجاد صدا و جرقه دارند.
در این مقاله به معرفی انواع وسایل آتش‌بازی پرطرفدار، ویژگی‌های آن‌ها و مهم‌ترین نکات ایمنی برای استفاده صحیح می‌پردازیم.
جدول محتوا
مواد شیمیایی اصلی در ترقه‌ها
ترقه‌ها معمولاً از ترکیب موادی ساخته می‌شند که به سرعت می‌سوزند و گاز تولید می‌کنند، و این باعث انفجار کوچکشان می شود. برخی از مهم‌ترین مواد مورد استفاده در ترقه‌ها عبارتند از:
پودر آلومینیوم این پودر باعث ایجاد نورهای درخشان و جرقه‌های زیبا می‌شود. هر چه ذراتشان ریزتر باشند، آتش‌بازی قوی‌تری ایجاد می‌کنند.
نیترات پتاسیم (KNO3) این ماده یکی از اجزای اصلی باروت سیاهه و وظیفه تأمین اکسیژن برای سوختن مواد دیگه رو داره.
گوگرد (S) گوگرد به عنوان سوخت عمل می‌کنه و به احتراق بهتر ترکیب شیمیایی کمک می‌کنه.
زغال چوب این ماده هم یکی از اجزای باروت سیاهه که باعث افزایش سرعت سوختن مواد شیمیایی می‌شه.
پودر منیزیم برای ایجاد نورهای سفید و براق در آتش‌بازی استفاده می‌شه.
جهت مطالعه 10 مورد از مهم ترین و پر کاربرد ترین مواد شیمیایی کلیک نمایید.
انواع فشفشه و ترقه چهارشنبه سوری
فشفشه های بی‌خطر
این نوع از فشفشه‌ها معمولاً برای کودکان و نوجوانان مناسب هستند و خطرات بسیار کمی دارند:
- فشفشه دستی: میله‌ای باریک که با روشن شدن، جرقه‌های رنگی تولید می‌کند.
- فشفشه زمینی: روی زمین قرار می‌گیرد و نورهای زیبایی ایجاد می‌کند.
- چرخونک: به دیوار یا سطح صاف متصل شده و با روشن شدن، به چرخش درمی‌آید و جرقه پخش می‌کند.
ترقه های کم خطر
- پاپ‌کپس (Pop Caps) :کوچک و ضعیف هستند و معمولاً در اسباب‌بازی‌ها برای ایجاد صدای کم استفاده می‌شوند.
- ترقه کپسولی: در بسته‌بندی‌های کوچک عرضه شده و با پرتاب یا ضربه صدا تولید می‌کند.
ترقه های پرصدا و پرخطر
- آتش‌زنه (سیگارت بمب): به شکل استوانه‌ای کوچک بوده و صدای بلندی تولید می‌کند.
- ترقه دینامیتی: به دلیل شدت انفجار بالا، خطرناک محسوب می‌شود و استفاده از آن توصیه نمی‌شود.
- کپسولی حرفه‌ای: نمونه‌هایی هستند که صدای بسیار بلندی دارند و ممکن است باعث آسیب شنوایی شوند.
موشک ها و راکت های آتش‌بازی
- راکت هوایی: با روشن شدن به هوا پرتاب شده و در ارتفاع مشخصی منفجر می‌شود.
- موشک چتری: بعد از پرتاب، در آسمان باز شده و جلوه‌ای شبیه به چتر ایجاد می‌کند.
نکات ایمنی در استفاده از فشفشه و ترقه
محیط باز را انتخاب کنید: از روشن کردن فشفشه و ترقه در محیط بسته یا پرجمعیت خودداری کنید.
از مواد تأییدشده استفاده کنید: وسایلی را بخرید که دارای استاندارد ایمنی باشند و از فروشگاه‌های معتبر تهیه شده باشند.
از کودکان مراقبت کنید: هیچ‌گاه کودکان را با وسایل آتش‌بازی تنها نگذارید.
به افراد و اشیای اطراف توجه کنید: از پرتاب مواد آتش‌بازی به سمت افراد، خودروها و ساختمان‌ها خودداری کنید.
در نزدیکی مواد اشتعال‌زا استفاده نکنید: مواد قابل اشتعال مانند بنزین، گاز و چوب را از محل دور کنید.
استفاده از دستکش و عینک ایمنی: برای کاهش خطر سوختگی و محافظت از چشم‌ها استفاده شود.
در صورت بروز حادثه، اقدامات اولیه را بدانید: اگر دچار سوختگی شدید، ناحیه آسیب‌دیده را سریعاً با آب سرد بشویید و به پزشک مراجعه کنید.
چرا باید مراقب باشیم؟
درسته که ترقه‌ها جذابن هستند، ولی اگه ناآگاهانه برخورد کنیم، ممکنه است خطرناک باشند. ترکیب اشتباه مواد یا استفاده نادرست می‌تواند باعث سوختگی‌های شدید، آسیب به چشم و حتی انفجارهای غیرقابل کنترل شود. به همین خاطر همیشه باید هنگام کار با مواد شیمیایی، احتیاط نمود و از افراد متخصص کمک گرفت.
جایگزین‌های ایمن برای یک چهارشنبه سوری جذاب
اگر می‌خواهید بدون خطر از این جشن لذت ببرید، می‌توانید از جایگزین‌های زیر استفاده کنید:
- بادکنک‌های رنگی با نور داخلی: جلوه‌ای زیبا در شب ایجاد می‌کنند.
- لامپ‌های LED چشمک‌زن: برای شبیه‌سازی فشفشه و نورافشانی.
- اجرای نمایش‌های نورپردازی: استفاده از پروژکتورهای رنگی برای خلق جلوه‌های نوری زیبا.
سخن آخر
چهارشنبه‌سوری یکی از زیباترین جشن‌های ایرانی است، اما استفاده نادرست از ترقه و مواد آتش‌زا می‌تواند منجر به خسارات جدی شود. با رعایت نکات ایمنی و انتخاب گزینه‌های مناسب، می‌توان این جشن را به خاطره‌ای شیرین و ایمن تبدیل کرد. اگر به دنبال خرید فشفشه‌های استاندارد و ایمن هستید، حتماً از مراکز معتبر اقدام کنید و از خرید مواد غیرقانونی خودداری نمایید.
آیا شما تجربه‌ای از استفاده از فشفشه‌های جالب یا روش‌های جایگزین ایمن دارید؟ نظراتتان را با ما در میان بگذارید!